„Gdyby mój trening charakteryzował się wysoką objętością, zbudowałbym wspaniałą sylwetkę z powodu mojej genetyki, jednak wątpię, bym doszedł do poziomu Mr. Olympia bez wysokiej intensywności!”
Dorian Yates
Udowodniono, że hormony, jak np. ludzki hormon wzrostu (GH) i testosteron (T), odgrywają pewną rolę w hipertrofii mięśni i wzroście siły. Ludzie cierpiący na niedobór GH i T są bardziej otłuszczeni, ich masa mięśniowa ulega redukcji, podobnie jak siła, którą mogą wytworzyć ich mięśnie. Anaboliczny wpływ testosteronu na masę mięśniową uzależniony jest od jego dawki i koncentracji. Przeprowadzone kiedyś badanie udowodniło, że ponadnaturalne dawki testosteronu podane młodym mężczyznom są w stanie zwiększyć rozmiar ich mięśni i poziom siły nawet bez wykonywania ćwiczeń fizycznych. Efekt ten związany jest z zależnym od dawki zwiększeniem przekroju włókien mięśniowych typu I oraz II. Niemniej mechanizmy, dzięki którym testosteron zwiększa masę mięśniową nie zostały jeszcze do końca poznane.
Przez ostatnie 50 lat panował dogmat głoszący, że testosteron czyni to poprzez stymulację syntezy białek ocenianej metodą frakcjonowaną. Administracja testosteronu nastawia mięśnie szkieletowe na wzrost poprzez zwiększenie syntezy białek, nawet gdy organizm przechodzi przez okres głodówki. Logicznym skutkiem stałego wzrostu produkcji białek jest zwiększenie chudej masy ciała i siły. Ponadto testosteron stymuluje wiele innych szlaków, które także wpływają na hipertrofię mięśni.
Podawanie tego hormonu zwiększa również wydzielanie GH, liczbę receptorów androgenowych, aktywność komórek satelitarnych oraz ekspresję IGF-1 w mięśniach szkieletowych. Udowodniono także, że zwiększenie anabolizmu mięśniowego związane jest z podwyższoną ekspresją wewnątrzmięśniową mRNA IGF-1. W odpowiedzi na ćwiczenia fizyczne o wysokiej intensywności następuje wzrost poziomu hormonów anabolicznych, nie mamy jednak pewności, jakie znaczenie ma dynamika tego procesu.
Nagły wzrost poziomu hormonów anabolicznych dobry dla hipertrofii mięśni?
Naukowcy debatują obecnie nad tym, jak silnie na przyrost masy mięśniowej działa nagły wzrost koncentracji testosteronu. Wyniki kilku badań sugerują, że nie jest on konieczny, by uzyskać pożądany efekt. Doprowadziło to do zamieszania wokół prawidłowego sposobu trenowania.
Badacze z Exercise Metabolism Group przy McMaster University donieśli, że w ich eksperymencie hipertrofię mięśni wywołano bez nagłego wzrostu koncentracji hormonów anabolicznych. Naukowcy poddali dziesięciu młodych, zdrowych mężczyzn jednostronnemu treningowi z obciążeniem, trwającemu 8 tygodni (3 dni w tygodniu). Trening jednostronny to taki, w którym ćwiczy się jedną rękę lub, jak w naszym przypadku, nogę, podczas gdy druga kończyna służy do porównania efektów treningu. Ćwiczący wykonywali prostowania nogi na maszynie oraz wyciskania jedną nogą przy 80–90% obciążenia maksymalnego. Próbki krwi pobierano przed, zaraz po i na 30, 60, 90 i 120 min po treningu.
Naukowcy analizowali poziom testosteronu, wolnego testosteronu, GH i IGF-1, a także zawartość innych hormonów we krwi przed pierwszą i ostatnią sesją treningową. Przed i po treningu wykonywano także biopsję, pozwalającą dokonać pomiarów przekroju poprzecznego (CSA – z ang. cross-secional area) mięśnia obszernego bocznego i włókien mięśniowych.
90 min po treningu nie zaobserwowano nagłych zmian w koncentracji GH, testosteronu czy IGF-1, trening nie wpłynął na wyniki pomiarów hormonów anabolicznych. 30 min po treningu poziom GH rzeczywiście trochę się podniósł, ale powrócił do poziomu wyjściowego po 90 min od zakończenia sesji. Wywołany treningiem wzrost zaobserwowano w CSA włókien IIa i IIb. W nodze nietrenowanej zmiany takie nie wystąpiły. CSA całego mięśnia zwiększył się w nodze trenowanej, a w nodze nietrenowanej pozostał na tym samym poziomie.
Podsumowując, trening jednostronny wywołał miejscową hipertrofię mięśni jedynie w trenowanej kończynie, co nastąpiło bez zmian w poziomie krążącego we krwi testosteronu, GH czy IGF-1. Odniosłem więc wrażenie, że nagły wzrost koncentracji hormonów anabolicznych to zwykła strata czasu… ale to nie koniec historii. Ostatnio ukazały się wyniki badań, które zwracają szczególną uwagę na to, jak ważne jest nagłe podniesienie poziomu hormonów anabolicznych przy treningu z obciążeniem.
Badanie, które wstrząsnęło światem sportowców!
Bill Kraemer, jeden z pionierów badań nad GH, poinformował the American College of Sports Medicine, że „odpowiedź GH i testosteronu na ostry trening z ciężarami jest kluczowa, a co ważniejsze jest ona niczym symfonia, w której GH i testosteron, wraz z IGF-1, MGF i innymi hormonami anabolicznymi, odgrywają ważną rolę”.
Od dawna wiadomo, że trening o wysokiej intensywności zwiększa poziom T i GH. Ostatnio w „Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology” ukazał się artykuł, który zwraca uwagę na ważkość osiągnięcia wysokiej intensywności podczas treningu i potwierdza to, co dr Kraemer powtarza od lat.
Ci, którzy twierdzą, że nagły wzrost koncentracji testosteronu nie jest konieczny pomijają ważny fakt: efekt ten, wywołany ćwiczeniami z obciążeniem, zwiększa przyrosty siły mięśniowej przy treningu długookresowym. Naukowcy chcieli dowiedzieć się, czy potreningowy nagły wzrost koncentracji testosteronu oddziałuje w jakiś sposób na receptory androgenowe, które, jak udowodniono, wpływają na hipertrofię mięśni. By to zbadać, opracowano bardzo zmyślny eksperyment.
• Grupa A (młodzi mężczyźni) wykonywała ciężkie prostowania nóg na maszynie, po których od razu dokonywano biopsji mięśnia udowego.
• Grupa B (młodzi mężczyźni) wykonywała ciężki trening o wysokiej intensywności zarówno górnej, jak i dolnej połowy ciała. Składał się on z wyciskania na ławce, wiosłowania w opadzie tułowia i wyciskania zza karku. Następnie grupa przechodziła do ćwiczeń na nogi: prostowanie ud na maszynie z dużym obciążeniem, po którym od razu dokonywano biopsji mięśnia udowego. Połączenie treningu górnej i dolnej połowy ciała miało wywołać większą reakcję hormonalną organizmu. Była to jedyna różnica między obydwiema grupami.
Nagły wzrost koncentracji testosteronu wzmacnia receptory androgenowe
U grupy B, która wykonywała trening górnej i dolnej połowy ciała, odnotowano większy wzrost poziomu testosteronu niż u grypy A, trenującej tylko nogi. A oto gwóźdź programu − u osób wyciskających na ławeczce, wiosłujących sztangą w opadzie tułowia i wyciskających na barki nastąpił wzrost funkcjonalności receptorów androgenowych w nogach!
Nie zamierzam tutaj zachwalać treningu całego ciała, ale badanie udowodniło, że im większy wzrost poziomu testosteronu, tym silniej działają receptory androgenowe… nawet w pozostałych częściach ciała.
Mamy więc przed oczami eksperyment dowodzący, że nagły wzrost koncentracji testosteronu wpływa korzystnie na receptory androgenowe. Oznacza to, że możecie oczekiwać większych przyrostów w ramionach, klatce piersiowej i plecach, wykonując ćwiczenia innych części ciała znacznie podnoszące koncentrację testosteronu.
Pamiętam, że czytałem raz artykuł, w którym jakiś kulturysta zarzekał się, że przy robieniu ciężkich przysiadów urosły mu także ramiona. Powyższe badanie dowodzi, że może to być prawdą − nagły wzrost koncentracji testosteronu w nogach wywołany został treningiem górnej połowy ciała o wysokiej intensywności.
Bibliografia:
1.Bhasin S., Woodhouse L., Casaburi R., Singh A.B., Bhasin D., Berman N., Chen X., Yarasheski K.E., Magliano L., Dzekov C., Dzekov J., Bross R., Phillips J., Sinha-Hikim I., Shen R., Storer T.W., Testosterone dose-response relationships in healthy young men, Am J Physiol Endocrinol Metab, 281: E1172-E1181, (2001).
2.Bhasin S., Storer T.W., Berman N., Callegari C., Clevenger B., Phillips J., Bunneli T.J., Tricker R., Shirazi A., Casaburi R., The effects of supraphysiologic doses of testosterone on muscle size and strength in normal men, N Engl J Med, 225: 1-7, (1996).
3.Sinha-Hikim I., Artaza J., Woodhouse L., Gonzalez-Cadavid N., Shen R., Bhasin S., Testosterone-induced increase in muscle size is associated with muscle fiber hypertrophy, Am J Physiol Endocrinol Metab, 283: E154-E164, (2002).
4.Brodsky I.G., Balagopal P., Nair K.S., Effects of testosterone replacement on muscle mass and muscle protein synthesis in hypogonadal men — a clinical research center study, J Clin Endocrinol Metab, 81: 3469-3475, (1996).
5.Fernando A.A., Sheffield-Moore M., Yeckel C.W., Gilkison C., Jiang J., Achacosa A., Lieberman S.A., Tipton K., Wolfe R.R., Urban R.J., Testosterone administration to older men impoves muscle function: molecular and physiological mechanisms, Am J Physiol Endocrinol Metab, 282: E601-E607, (2002).
6.Ferrando A.A., Tipton K.D., Doyle D., Phillips S.M., Cortiella J., Wolfe R.R., Testosterone injection stimulates net protein synthesis but not tissue amino acid transport, Am J Physiol Endocrinol Metab, 275: E864-E871, (1998).
7.Sheffield-Moore M., Urban R.J., Wolf S.E., Jiang J., Catlin D.H., Herndon D.N., Wolfe R.R., Ferrando A.A., Short-term oxandrolone administration stimulates net muscle protein synthesis in young men, J Clin Endocrinol Metab, 84: 2705-2711, (1999).